Kullanıcı Aletleri

Site Aletleri


akimlar:yeniler-grubu

Yeniler Grubu

İkinci Dünya Savaşından dolayı ortaya çıkan ekonomik yıkım ve beraberinde getirdiği toplumsal sarsıntı bütün Avrupa’da kültür ve sanatı da etkilemiştir. İşte bu ortamda Yeniler Grubu ismi belirir. Toplumsal Gerçekçilik, Yeniler Grubu’nun sanat anlayışında yansıma bulmuştur. Grup 1940’larda , çoğu Leopold Levy’nin öğrencileri olan Nuri İyem, Avni Arbaş, Selim Turan, Nejat Devrim, Kemal Sönmezler, Turgut Atalay ve Abidin Dino tarafından oluşturulmuştur. Batılı etkilerle beslenen D Grubu’na karşı halka yönelip toplumsal sorunlar üzerinde duran bir anlayışla sanat yapma gayreti içerisinde olmuşlardır. Ancak konu her ne kadar yerel ya da toplumsal olsa da batılı teknikten kopamamışlardır. Açtıkları serginin ismiyle de bazen anılan gurubun “Liman” isimli sergisinin ardından Selim Turan, 1941’de ise Abidin Dino gruptan ayrılmış, Ferruh Başağa, Fethi Karakaş, Mümtaz Yener, Haşmet Akal gruba katılmıştır. 1946’dan sonra bazı üyeler toplumsal gerçekçilikten uzaklaşmıştır. 1951 yılına dek bir çok sergi açmışlardır.

Akademi’nin kurulduğu yıldan Yeniler Grubu’na dek önemli iki yapılanma görülmektedir. İlki Namık İsmail’in Sanayi-i Nefise Mekteb-i Alisi’ni lise ihtisas seviyesinde yapılandırmış olması ikincisi ise Burhan Toprak’ın müdürlüğünde, okulun orta ve yüksek devreli bir hal almış olmasıydı. Bu gelişmelerle beraber Avrupa’dan da önemli hocalar getirilmiş, Leopold Levy Resim Bölümü Başkanı olmuştu. Geldiğinde var olan atölyeleri yani İbrahim Çallı, Hikmet Onat, Feyhaman Duran, gibi eski hocaların atölyelerini muhafaza etmiş ve kendisine genç ressamlardan yardımcılar almıştı. Bu genç ressamlar; Bedri Rahmi Eyüboğlu, Cemal Tollu, Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Sabri Berkel idi.

“Yeniler, kuruluşlarından bir süre sonra dağılmaları, toplum sorunlarına eğilmek olan ilk propagandalarından dönüşleri nedeniyle, sürekli bir eyleme geçmediler. Çağın genel eğilim ve anlayışları onları belli konulardan, temalardan uzaklaştırdı, daha özgür, daha ‘modern’ çalışmalara götürdü.”

D Grubu gibi Türk Resim tarihine geçmişlerdir.

Snippet from Wikipedia: Yeniler Grubu

Yeniler Grubu, Léopold Lévy'nin öğrencileri tarafından, 1940 yılında kurulan sanat topluluğu.

Nuri İyem, Avni Arbaş, Selim Turan, Nejad Devrim, Kemal Sönmezler, Turgut Atalay, Mümtaz Yener, Ferruh Başağa, Haşmet Akal ile Abidin Dino, Faruk Morel, Yusuf Karatay ve İlhan Arakon gibi sanatçıların katıldığı oluşum, II. Dünya Savaşı sonunda toplumcu gerçekçilik akımının resimdeki yansıması olarak kabul edilir.

Grubun esas amacı, Batı etkisinde kalan ve halka yabancılaşan resim sanatını yeniden toplumla buluşturup, yerel konular üzerinden, toplumsal sorunlara ışık tutmaktı. Bu bağlamda, kendi gözlemlerine dayanarak İstanbul limanlarını ve burada yaşam mücadelesi veren insanları konu alan bir dizi figüratif resim yapan grup üyeleri, bu eserleri, önce 10 Mayıs 1941'de Beyoğlu'ndaki Gazeteciler Lokali'nde, ardından Cağaloğlu'nda düzenlenen Liman Şehri İstanbul temalı sergilerde sergilediler. Bu yüzden, oluşum Liman Ressamları olarak da anılmaktadır. Fırın (Mümtaz Yener), Balık Mezadı (Selim Turan), Son Kadeh (Avni Arbaş), Köprüaltı Çocuklar (Kemal Sönmezler), Yolculuk Var Türküsü (Nuri İyem), Halk Pazarı (Fethi Karakaş), Genelev Kadını (Agop Arad) sergide yer alan eserlerden bazılarıdır. Bu eserlerin ortak teması, o güne kadar pek az işlenmiş olan halk yaşantısıdır. Bu açıdan, Yeniler Grubu diğer ressam gruplarından farklılığıyla seçiliyordu. Yeniler Grubu'nun yaptığı en önemli yenilik; tek konu belirleyerek bu ortak konu çevresinde araştırmalar yaparak farklı duyarlılıkta yorumlarla resimler üretmekti. Resmin atölyeden çıkıp sokağa taşınması da başlıbaşına bir yenilikti. Ağ Çeken Balıkçılar tablosu ile sergiye katılan Turgut Atalay, sonralar sergi hakkında konuşurken, bu konuya da değinir:

“Liman sergisinin özü, arkadaşlarımızın birbirlerine güvenerek bir arada çalışmaları, inançlarıydı. Resimde, sanatçının geniş anlamda yaşadığı ülkeyi kavraması, sırtını bir yere yaslaması gerektiğine inanıyorduk. Aslında bu eylemimiz yeni aksiyonumuz bir yerde tepkiydi. Çünkü bu sergi özünde D Grubuna karşı ciddi bir hareketti. Onların resimleri, turist gözüyle yapılmış, içinde bulunduğumuz bu ülkeye ve toplumuna yabancılaşmış resimlerdi. Yeniler grubunun yaptığı mücadeleden en önemli yanı sosyal bir idealizmdi. Resim, bir kültür aracı olarak çevreye yaklaştırmak, onu sevilir ve anlaşılır bir dille konuşturup, sorunları toplumcu bir bakış açısıyla anlatmaktı.”

Grup, faaliyet gösterdiği ilk yıllarda D Grubu üyeleri ve akademik çevrenin eleştirilerine maruz kalmış, özellikle de Akademi Müdürü Burhan Toprak'tan sanatsal çalışmalarının kısıtlanması yönünde baskı görmüştür. Tüm eleştirilere rağmen çalışmalarını durdurmayan Yeniler'in, resme getirdikleri bu yeni tarz, Mustafa Şekip Tunç, Peyami Safa, Hilmi Ziya Ülken, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Hamdi Başar gibi edebiyatçı ve akademisyen tarafından takdirle karşılanmış ve destek görmüştür. Öyle ki, sonraki yıllarda kurulan Onlar Grubu ve Yeni Dal isimli resim topluluklarının benzer bir üslup kullanması, Yeniler'in halefi olarak görülmelerine neden olmuştur. Grup, 1952 yılında dağılmıştır.

Kaynaklar

  • “YENİLER GRUBU RESSAMLARI”NIN RESİMLERİNDE DOĞA / Yrd.Doç. İsmail TETİKÇİ / DergiPark
akimlar/yeniler-grubu.txt · Son değiştirilme: 2021/07/28 12:23 (Dışarıdan düzenle)